Okyanustaki meyyit organizmaların sarsıntıları etkilediği ortaya çıktı
Mehmet Korkmaz
2 min read
Hakemli bilimsel mecmua Lithos’ta yayımlanan araştırma denizlerde milyonlarca yıl evvel yaşamış organizmaların zelzelelerin şiddetini ve biçimini etkileyebildiğini ortaya koydu.
Bulgulara nazaran bölgede evvelden var olan tek hücreli organizmaların geride bıraktığı kalsit tortuları, bu ilginin kilit noktası. Çünkü bu tortular, Pasifik levhası ve Avustralya levhası ortasındaki hareketliliğe ve sürtünme biçimine tesir ediyor.
Independent Türkçe’nin haberine göre Kalsit tortuları çözülürse katmanlar birbirinin üzerinden daha kolay kayabiliyor. Çözülmezse plaka hareketleri engelleniyor ve güç içeride hapsoluyor. Bu güç daha sonra ani bir patlamayla hür kalıyor.
SOĞUK ORTAMDA SÜRATLİ ÇÖZÜNÜR
Yeni Zelanda’daki Wellington Victoria Üniversitesi’nden Jeolog Carolyn Boulton, “Kalsit, çok gerilim altında ve daha soğuk ortamda süratli çözünür” diye konuştu:
Düşük sıcaklıklarda (örneğin oda sıcaklığında) bu daha kolaydır. Lakin sıcaklık yükseldikçe (örneğin Dünya’nın derinliklerinde) çözünmesi zorlaşır.
Araştırmacılara nazaran kırılma çizgisinin derinliklerinde sıcaklık kademeli olarak artıyor. Bölge her kilometrede yaklaşık 10 derece ısınıyor.
Bu yüzden, yüzeyin çok altında olduğu için çözünmeyen kalsit katmanlarının, fayın hareketleri üzerinde değerli bir tesire sahip olduğu düşünülüyor.
Kırılma sınırının kendisine ulaşmak için son derece kıymetli sondaj ekipmanı gerekiyor. Bu nedenle araştırmacılar, deneylerini Kuzey Adası’ndaki bir kıyı şeridinde açıkta kalan kireçtaşı, çamurtaşı ve silttaşı katmanları üzerinde yaptı.
Boulton, “Bu organizmalardan kalan kalsitin ölçüsü ve çözünüp çözünmediği, bir sonraki sarsıntının ne kadar büyük olabileceğine dair kıymetli bir ipucu” sözlerini kullandı.
Öte yandan Jeologlar, Hikurangi’den kaynaklanan sarsıntılara dair çok az kayıt var. Bu da bir sonraki büyük zelzelesi iddia etmeyi zorlaştırıyor.
Araştırmacılar, 50 yıl içinde bu fay sınırında tsunamiye neden olabilecek büyük bir sarsıntı ihtimalinin yüzde 26 olduğunu düşünüyor.
